توضیحات

آویشن شیرازی

نام انگلسی: zataria

اسم علمی: Zataria multiflora

نام های دیگر: صعتر فارسی، صعتر جبلی

آویشن شیرازی گیاه چند ساله است از تیره گیاهی نعناع (Labiateae) که ارتفاع آن به70 سانتی متر هم می رسد، این گونه در ایران در استان های جنوبی به صورت خودرو وجود دارد.

ترکیبات شیمیایی: مهم ترین ترکیب آویشن شیرازی اسانس این گیاه است که به اندازه یک تا دو نیم درصد در برگ های آن یافت می شود. در اسانس آویشن شیرازی موادی از جمله کارواکرول و تیمول وجود دارد. کارواکرول 15 تا 30 درصد از اسانس این گیاه و تیمول 30 تا 70 درصد از اسانس آن را تشکیل می دهند. آلفا پینن، سیمن، تیمن و لینالول از دیگر ترکیبات اسانس آویشن شیرازی هستند و درصد این ترکیبات به عواملی مانند مکان کشت گیاه، زمان برداشت آن و دیگر شرایط جغرافیایی وابسته است.

اندام مورد استفاده: برگ، گل

فرآورده های جانبی:شربت، اسانس، روغن و عرق

طبیعت آویشن شیرازی گیاه از نظر طب سنتی ایران در درجه دوم گرم و خشک است.مفتح سدد و مقطع و مجفف و محلل رياح و بلاغم و ملطف اغذيه غليظه ، مبهي و مشهى غذا و منقي ریه و معده و جگر و امعا است. از رطوبات و بلاغم و مانع صعود ابخره بدماغ و دافع جشاى (ترش کردن) بلغمي و مسكن درد دندان و ورک حادث از سردى و وجع مثانه و رحم می باشد. مدر بول و حيض و با قوت ترياقيت و خوردن آن به آب انجير جهت ربو و سرفه و با انجير خشك عرق آورد و رنگ رو را نيكو گرداند. خوردن ادويه مسهله با آب صعتر مطبوخ رافع تخمه و عفونت غذا و ترش شدن آن و غثيان و وجع فواد و قولنج ريحي و ثقلي بلغمي و مغص و مخرج اقسام كرم معده و حب القرع است و بدستور با عسل. و اگر پيش از ادويه مسهله بخورند باعث تهيه اخلاط است براى دفع بمسهل باساني و با آب كرفس جهت تفتيت حصاة و عسر البول و با ميپختج جهت دفع مضرت شوكران و افيون و با سكنجبين جهت رفع مضرت جنين و با بادروج و ترب جهت وجع ورك و ثقل حاصل از رطوبات شربا و ضمادا و با روغن زيتون جهت انواع مغص و آشاميدن سركه كه صعتر در آن خيسانيده و با سكنجبين مصنوع از ان هركاه سرفه نباشد جهت سپرز مجرب و با پنير تازه جهت تسمين بدن و با خيارزه جهت كوفتكي عضل و معده و جكر و لعوق آن با عسل جهت ورم ملازه و رئه كرم سرفه رطوبى و عقرب كزيده و سائر هوام و مضغ آن جهت تسكين درد دندان و تقويت بصر و سفوف آن با مثل آن شكر جهت قطع صعود ابخره و تقويت چشم و با اطعمه غليظه باعث خوشبوئى و سرعت انحدار و زيادتي لذت و لطافت آنها است مانند هريسه كندم و باقلا و عدس و كله و پاچه و گوشت گوساله و مانند اينها و محلل رياح و نفخ آنها و با جميع بقول مضره عين خواه كرم باشد خواه بارد رافع ضرر آنها و با سركه بهترين نان خورشي است و آشاميدن سه درم آن با عسل جهت كزيدن عقرب و سائر هوام و مضمضه آن با سركه و زيره جهت درد دندان و كلو و اكتحال آب معصور آن جهت رفع بياض و شب كورى و سعوط آن با روغن ايرسا جهت اخراج فضول رطوبى بسيار از دماغ و قطور آن در كوش جهت رفع ثقل سامعه و با شير جهت تسكين وجع آن و ضماد آن با عسل جهت اورام صلبه و عرق النسا و وجع ورك و با روغن زيتون و زيره جهت برآمدكي ناف اطفال و رفع رياح جوف ايشان و با سويق جهت تحليل اورام بلغمي و با كندم جهت وجع ورك و ضماد مطبوخ آن در حمام جهت جرب و حكه و يرقان و رائحه بخور آن و افتراش بدان جهت كريزانيدن هوام و آشاميدن مطبوخ شاخهاى آن با مثل آن عناب كه در چهار مثل آن آب جوش دهند تا بربع رسد. جهت تصفيه خون غليظ بالخاصية مؤثر و كل آن مسهل مره سودا و بلغم اما ضعيف‏تر از افتيمون و قويتر از حاشا چون دو مثقال آن را با سركه و نمك بياشامند اسهال سودا و بلغم نمايد و ادرار بول و حيض كند و عصاره كل تازه آن محلل ورم عضل دو طرف زبان و لهاة و قلاع دهان در آخر علت و مرباى آن با شكر و يا عسل و بدستور كلقند دو مثقال آن در دفع سموم و امراض بارده قوى الاثر و چون شب وقت خواب مقدار يك مثقال آن را بخورند و بخوابند و مداومت بران نمايند منع صعود ابخره بدماغ و نزول آب بچشم نمايد و ذهن را تقويت بخشد و رنگ رو را نيكو گرداند. روغن گل آن بتنهائى با جميع اجزاى آن بدستور مقرر جهت جميع امراض بارده مانند فالج و لقوه و رعشه و استرخا و اوجاع ظهر و مفاصل و خصوصا قولنج و امراض نواحى معده و امعا بهتر از روغنهاى ديكر و تخم آن در جميع افعال قوى‏تر از برك آن و مفتح سدد و رافع يرقان و مهيج باه است. خائيدن آن مسكن درد دندان و محرك اشتها و چون در نان داخل نمايند دافع ضرر ماكولات و معين بر باه مبرودين و صعتر مضر رئه مصلح آن سركه مقدار شربت آن تا پنج مثقال است.

توضیحات تکمیلی